EKİM DEVRİMİ - Utopya Post

İnsanlık tarih boyunca dünya üzerinde sayısız etki bırakan olaylar yaşamıştır. Bunlardan birisi de yakın bir zamanda Rusya Çarlığı’nda gerçekleşen Ekim Devrimi’dir.

Devrime Götüren Sebepler

Aslında 1917 yılında Rusya’da iki devrim gerçekleşmiştir. Şubat ve Ekim Devrimleri. 1917 yılında gerçekleşen devrimi anlamak için Rusya’nın içine bakmak gereklidir. Dışarıdan bakıldığı zaman yüzyıllar boyunca süregelen Romanov iktidarının yaklaşık 4 gün gibi kısa bir sürede devrilmesi şaşırtıcı gibi görünse de aslında halk ile hanedan arasında günden güne artan bir ayrışma ve nefret söz konusuydu. 1904 yılı Rus-Japon savaşlarını kaybeden Rusya, askeri yönden hali hazırda zaten büyük darbe yemiş haldeydi. Özellikle (Bloody Sunday) 1905 yılında başlayan grevin kısa zamanda yüzbinlere ulaşması ve bu hareketin kanlı bir biçimde bastırılması halkın hanedanlığa olan öfke ve kinini artırdı. Bu hareket Ekim Devrimi’nin kıvılcımlarını doğurdu. Rusya Çarlığı’nın sonunu getiren devrimin sebeplerini üç ana nokta etrafında toplayabiliriz; fikir akımları, köylü meselesi ve işçi meselesi.

Fikir akımları meselesi, 19.yy’ın özellikle ortalarından itibaren Avrupa’da Marksizm’in ortaya çıkması Rus aydınları tarafından ilgi görmüş ve bunun sonucunda Marksizm bu kişiler arasında hızla yayılmıştır.

İşçi meselesi, endüstrinin gelişmesiyle birlikte Rusya’da köylerden şehirlere büyük bir işçi akını olmuştur. Köylerden şehirlere akın ederek çalışmaya başlayan bu işçilerin çalışma koşulları son derece kötüydü. İşçiler uzun çalışma saatlerine karşın oldukça düşük ücret alıyorlardı. Çalışma sahalarındaki sağlık şartlarının yetersizliği, çocukların işçi olarak kullanılması gibi meseleler işçi sınıfında birlik oluşturma isteği doğurdu. Bu dönemde sendikalı işçi sayısı 200.000’lere kadar yükseldi. Artan sayı ile işçi sınıfında başlayan isyanlar güçlü bir destek bularak, ilk devrimin gerçekleşmesinde önemli bir rol oynayacaktı.

Köylü meselesi‘ nde halkın kronik sorunu açlık ve topraksızlık olmuştur. Özellikle I.Dünya Savaşı’nın devam ettiği yıllarda devlet içerisinde ulaşım ve lojistik faaliyetleri neredeyse durma noktasına gelir. Açlık sorunu had safhaya çıkmış ve halk süt, ekmek, yağ gibi temel besin malzemelerine bile ulaşmakta güçlük çekmiştir. Tüm bunların yanı sıra Rusya cephelerde de ağır darbeler yerken diğer yanda da binlerce askerini kaybediyordu. Askerler savaştan ve ordudan kaçıyorlardı. Artık, Rusya’da devrim için neredeyse her şey hazırdı.

Bolşevikler, Menşevikler

Tüm bunların sonucu olarak Marksizm günden güne güçleniyordu. Rus Marksizm’in ilk hareketi Narodnik Hareketi’dir. Bu hareket, kısaca otokrasinin yıkılmasını ve toprağın köylüye verilmesi gerektiğini savunan sosyal-devrimci bir olaydır. Narodnik hareketinin etkisiyle Rusya’da ve dünyanın çeşitli yerlerinde Marksist dernekler kurulmuştur. Sürgünde olan Lenin, Sibirya’dan dönerek İsviçre’de Plehanov’un etrafındaki Rus Marksistleri’e katılır. Plehanov tarafından kurulan Rus Sosyal Demokrat İşçi Partisi Brüksel’de ikinci kongresini yapar. Lenin ile Plehanov arasındaki farklılıklar bu kongrede ortaya çıkar. Plehanov, iktidara yavaş yavaş yürümek gerektiğini düşünürken Lenin ise sert, disiplinli, devrime hazır militanlardan oluşan bir parti düşünüyordu. Yapılan tartışmalar sonucunda Lenin ve destekçileri çoğunluğu elde ederek Bolşevik yani “çoğunluk” adını alırlar. Plehanov ve destekçileri ise Menşevik yani “azınlık” adını alırlar.

Rusya’da Çifte Devrim

Birinci Dünya Savaşı’nın başlamasıyla birlikte Petrograd (Petersburg)’da gıda maddelerine erişimde sıkıntı yaşanıyordu. Ülke çapında köylüler işledikleri toprağa sahip olamamaktan ve açlıktan, işçiler ise yaşam ve çalışma koşullarından şikayetçilerdi. Üç yıldır devam eden savaş, milyonlarca kişinin hayatına mal olmuştu. Askerler savaştan yorgun düşmüşlerdi. Halk ve hanedan arasındaki tüm köprüler yıkılmış durumdaydı. İşte tüm bu koşullar altında 1917’de başkentte devrimci bir hareket başladı. Eylemler işçi sınıfının da katılmasıyla hızla büyüdü.

Yıllarca her gün cephede savaşmaktan yorgun hale gelmiş askerlerin de eylemlere katılmasıyla II.Nikolay tahttan kardeşi lehine feragat etmiştir. Ancak yine de kardeşi Mihail durumun vehameti karşısında tahta oturmayı göze alamayarak kendisi de tahttan vazgeçer ve böylece Romanov Hanedanlığı tarihe karışır. Tüm bunların sonucunda da Şubat Devrimi gerçekleşmiş olur.

Yeni hükümetin kurulmasının ardından Lenin en kısa sürede Rusya’ya dönmek zorundaydı ancak I.Dünya Savaşı tüm hızıyla devam etmekteydi. Bu noktada Almanya devreye girer ve Lenin’e yardım eder. Bu yardımın arkasında yatan sebep ise Lenin’in Rusya’yı savaştan çekecek olmasıydı. Böylece Almanya tüm gücünü Batı cephesine verebilecekti. Lenin kurulan yeni hükümete destek verilmemesi gerektiğini düşünüyordu. Yeni hükümet başa geldiğinde vermiş olduğu vaatleri gerçekleştirmekten çok uzaktı, halkının ve askerlerinin tüm bıkkınlığına rağmen I.Dünya Savaşı’na devam etme kararı almıştır. Savaşa devam kararının ardından geçici hükümetin Savaş Bakanı Kerenski’nin Doğu Cephesi’nde başlatmış olduğu taarruz girişimi tam bir başarısızlıkla sonuçlanınca Bolşevikler bir ayaklanma çıkarır fakat sıkı tedbirler alınarak ayaklanma bastırılmıştır. Lenin kaçmak zorunda kalmıştır. Devamında görevden alınan General Kornilov bir kalkışma başlattıysa da sosyalistlerin desteği alınarak bu ayaklanma da bastırılır. Her ne kadar bu ayaklanmalar bastırılmış olsa da ülke adeta bir yangın yerine dönmüştü. Ordu tamamen disiplinden kopmuş, ülke içinde düzen ve otoriteden eser kalmamıştır. Köylüler zenginlerin topraklarına hücum edip yağmaya başlarlar. Bolşevikler bu durumdan faydalanarak 5 Kasım’da darbe girişiminde bulunurlar, hali hazırda özellikle yeni hükümetin savaşa devam kararından sonra halkın ve askerlerin desteğini iyice alan Bolşevikler 7 Kasım’da yani sadece 2 gün içerisinde Kışlık Sarayı’nı ve de iktidarı ele geçirirler.